《道德经》注音版_初学入门_国际道学网
2024年04月20日  |  星期六  |  甲辰年三月十二  |  简体

《道德经》注音版

2020-08-13 | 来源: 网络 | 作者: 佚名 | 阅读:1956

《 道 德 经 》

 

第 一 章  观(guān) 妙(miào)

道(dào) 可(kě) 道(dào),非(fēi) 常(cháng) 道(dào);

名(míng) 可(kě) 名(míng),非(fēi) 常(cháng) 名(míng)。

无(wú) 名(míng),天(tiān) 地(dì) 之(zhī) 始(shǐ);

有(yǒu) 名(míng), 万(wàn) 物(wù) 之(zhī) 母(mǔ)。

故(gù) 常(cháng) 无(wú) 欲(yù),以(yǐ) 观(guān) 其(qí) 妙(miào);

常(cháng) 有(yǒu) 欲(yù),以(yǐ) 观(guān) 其(qí) 徼(jiào)。

此(cǐ) 两(liǎng) 者(zhě),同(tong) 出(chū) 而(ér) 异(yì) 名(míng),同(tong) 谓(wèi) 之(zhī) 玄(xuán)。

玄(xuán) 之(zhī) 又(yòu) 玄(xuán),众(zhòng) 妙(miào) 之(zhī) 门(mén)。

第 二 章  观(guān) 徼(jiào)

天(tiān) 下(xià) 皆(jiē) 知(zhī) 美(měi) 之(zhī) 为(wéi) 美(měi),斯(sī) 恶(è) 矣(yǐ);皆(jiē) 知(zhī) 善(shàn) 之(zhī) 为(wéi) 善(shàn),斯(sī) 不(bù) 善(shàn) 矣(yǐ)。有(yǒu) 无(wú) 相(xiāng) 生(shēng),难(nán) 易(yì) 相(xiāng) 成(chéng),长(cháng) 短(duǎn) 相(xiāng) 形(xíng),高(gāo) 下(xià) 相(xiāng) 盈(yíng)(倾(qīng)),音(yīn) 声(shēng) 相(xiāng) 和(hè),前(qián) 后(hòu) 相(xiāng) 随(suí)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 处(chù) 无(wú) 为(wéi) 之(zhī) 事(shì),行(xíng) 不(bù) 言(yán) 之(zhī) 教(jiào),万(wàn) 物(wù) 作(zuò) 而(ér) 不(bù) 为(wéi) 始(shǐ),生(shēng) 而(ér) 不(bù) 有(yǒu),为(wéi) 而(ér) 不(bù) 恃(shì),功(gōng) 成(chéng) 而(ér) 弗(fú) 居(jū)。夫(fu) 唯(wéi) 弗(fú) 居(jū),是(shì) 以(yǐ) 不(bù) 去(qù)。

第 三 章  安(ān) 民(mín)

不(bù) 尚(shàng) 贤(xián),使(shǐ) 民(mín) 不(bù) 争(zhēng);不(bù) 贵(guì) 难(nán) 得(dé) 之(zhī) 货(huò),使(shǐ) 民(mín) 不(bù) 为(wéi) 盗(dào);不(bù) 见(xiàn)可(kě) 欲(yù),使(shǐ) 民(mín) 心(xīn) 不(bù) 乱(luàn)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 之(zhī) 治(zhì),虚(xū) 其(qí) 心(xīn),实(shí) 其(qí) 腹(fù),弱(ruò) 其(qí) 志(zhì),强(qiáng) 其(qí) 骨(gǔ)。常(cháng) 使(shǐ) 民(mín) 无(wú) 知(zhī) 无(wú) 欲(yù),使(shǐ) 夫(fu) 智(zhì) 者(zhě) 不(bù) 敢(gǎn) 为(wéi) 也(yě)。为(wéi) 无(wú) 为(wéi),则(zé) 无(wú) 不(bù) 治(zhì)。

第 四 章  不(bù) 盈(yíng)

道(dào) 冲(zhōng),而(ér) 用(yòng) 之(zhī) 或(huò) 不(bù) 盈(yíng)。渊(yuān) 兮(xī),似(sì) 万(wàn) 物(wù) 之(zhī) 宗(zōng);挫(cuò) 其(qí) 锐(ruì),解(jiě) 其(qí) 纷(fēn),合(hé) 其(qí) 光(guāng),同(tong) 其(qí) 尘(chén)。湛(chén) 兮(xī),似(sì) 或(huò) 存(cún)。

吾(wú) 不(bù) 知(zhī) 谁(shuí) 之(zhī) 子(zǐ),象(xiàng) 帝(dì) 之(zhī) 先(xiān)。

第 五 章  守(shǒu) 中(zhōng)

天(tiān) 地(dì) 不(bù) 仁(rén),以(yǐ) 万(wàn) 物(wù) 为(wéi) 刍(chú) 狗(gǒu);圣(shèng) 人(rén) 不(bù) 仁(rén),以(yǐ) 百(bǎi) 姓(xìng) 为(wéi) 刍(chú) 狗(gǒu)。

天(tiān) 地(dì) 之(zhī) 间(jiān),其(qí) 犹(yóu) 橐(tuó) 籥(yuè) 乎(hū)?虚(xū) 而(ér) 不(bù) 屈(qū),动(dòng) 而(ér) 愈(yù) 出(chū)。

多(duō) 言(yán) 数(shù) 穷(qióng),不(bù) 如(rú) 守(shǒu) 中(zhōng)。

第 六 章  谷(gǔ) 神(shén)

谷(gǔ) 神(shén) 不(bù) 死(sǐ),是(shì) 谓(wèi) 玄(xuán) 牝(pìn)。玄(xuán) 牝(pìn) 之(zhī) 门(mén),是(shì) 谓(wèi) 天(tiān) 地(dì) 根(gēn)。绵(mián) 绵(mián) 若(ruò) 存(cún),用(yòng) 之(zhī) 不(bù) 勤(qín)。

第 七 章  无(wú) 私(sī)

天(tiān) 长(cháng) 地(dì) 久(jiǔ)。天(tiān) 地(dì) 所(suǒ) 以(yǐ) 能(néng) 长(cháng) 且(qiě) 久(jiǔ) 者(zhě),以(yǐ) 其(qí) 不(bù) 自(zì) 生(shēng),故(gù) 能(néng) 长(cháng) 生(shēng)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 后(hòu) 其(qí) 身(shēn) 而(ér) 身(shēn) 先(xiān);外(wài) 其(qí) 身(shēn) 而(ér) 身(shēn) 存(cún)。非(fēi) 以(yǐ) 其(qí) 无(wú) 私(sī) 邪(yé)?故(gù) 能(néng) 成(chéng) 其(qí) 私(sī)。

第 八 章  若(ruò) 水(shuǐ)

上(shàng) 善(shàn) 若(ruò) 水(shuǐ)。水(shuǐ) 善(shàn) 利(lì) 万(wàn) 物(wù) 而(ér) 不(bù) 争(zhēng),处(chù) 众(zhòng) 人(rén) 之(zhī) 所(suǒ) 恶(wù),故(gù) 几(jī) 于(yú) 道(dào)。

居(jū) 善(shàn) 地(dì),心(xīn) 善(shàn) 渊(yuān),与(yǔ) 善(shàn) 仁(rén),言(yán) 善(shàn) 信(xìn),政(zhèng) 善(shàn) 治(zhì),事(shì) 善(shàn) 能(néng),动(dòng) 善(shàn) 时(shí)。

夫(fu) 唯(wéi) 不(bù) 争(zhēng),故(gù) 无(wú) 尤(yóu)。

第 九 章  持(chí) 盈(yíng)

持(chí) 而(ér) 盈(yíng) 之(zhī),不(bù) 如(rú) 其(qí) 已(yǐ);

揣(zhuī) 而(ér) 锐(ruì) 之(zhī),不(bù) 可(kě) 长(cháng) 保(bǎo)。

金(jīn) 玉(yù) 满(mǎn) 堂(táng),莫(mò) 之(zhī) 能(néng) 守(shǒu);

富(fù) 贵(guì) 而(ér) 骄(jiāo),自(zì) 遗(yí) 其(qí) 咎(jiù)。

功(gōng) 遂(suì)(成)身(shēn) 退(tuì),天(tiān) 之(zhī) 道(dào) 也(yě)。

第 十 章  玄(xuán) 德(dé)

载(zǎi) 营(yíng) 魄(pò) 抱(bào) 一(yī),能(néng) 无(wú) 离(lí) 乎(hū) ? 专(zhuān) 气(qì) 致(zhì) 柔(róu),能(néng) 如(rú) 婴(yīng) 儿(ér) 乎(hū)?涤(dí) 除(chú) 玄(xuán) 览(lǎn),能(néng) 无(wú) 疵(cī) 乎(hū)?爱(ài) 国(guó) 治(zhì) 民(mín),能(néng) 无(wú) 为(wéi) 乎(hū)?天(tiān) 门(mén) 开(kāi) 阖(hé),能(néng) 为(wéi) 雌(cí) 乎(hū)?明(míng) 白(bái) 四(sì) 达(dá),能(néng) 无(wú) 知(zhī) 乎(hū)?生(shēng) 之(zhī) 畜(xù) 之(zhī),生(shēng) 而(ér) 不(bù) 有(yǒu),为(wéi) 而(ér) 不(bù) 恃(shì),长(zhǎng) 而(ér) 不(bù) 宰(zǎi)。是(shì) 谓(wèi) 玄(xuán) 德(dé)。

第 十 一 章  虚(xū) 中(zhōng)

三(sān) 十(shí) 辐(fú),共(gòng) 一(yī) 毂(gū),当(dāng) 其(qí) 无(wú),有(yǒu) 车(chē) 之(zhī) 用(yòng)。

埏(shān) 埴(zhí) 以(yǐ) 为(wéi) 器(qì),当(dāng) 其(qí) 无(wú),有(yǒu) 器(qì) 之(zhī) 用(yòng)。

凿(záo) 户(hù) 牖(yǒu) 以(yǐ) 为(wéi) 室(shì),当(dāng) 其(qí) 无(wú),有(yǒu) 室(shì) 之(zhī) 用(yòng)。

故(gù) 有(yǒu) 之(zhī) 以(yǐ) 为(wéi) 利(lì),无(wú) 之(zhī) 以(yǐ) 为(wéi) 用(yòng)。

第 十 二 章  为(wéi) 腹(fù)

五(wǔ) 色(sè) 令(lìng) 人(rén) 目(mù) 盲(máng);五(wǔ) 音(yīn) 令(lìng) 人(rén) 耳(ěr) 聋(lóng);五(wǔ) 味(wèi) 令(lìng) 人(rén) 口(kǒu) 爽(shuǎng);驰(chí) 骋(chěng) 畋(tián) 猎(liè),令(lìng) 人(rén) 心(xīn) 发(fā) 狂(kuáng);难(nán) 得(dé) 之(zhī) 货(huò),令(lìng) 人(rén) 行(xíng) 妨(fáng)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 为(wéi) 腹(fù) 不(bù) 为(wéi) 目(mù),故(gù) 去(qù) 彼(bǐ) 取(qǔ) 此(cǐ)。

第 十 三 章  宠(chǒng) 辱(rǔ)

宠(chǒng) 辱(rǔ) 若(ruò) 惊(jīng),贵(guì) 大(dà) 患(huàn) 若(ruò) 身(shēn)。

何(hé) 谓(wèi) 宠(chǒng) 辱(rǔ) 若(ruò) 惊(jīng)?宠(chǒng) 为(wéi) 下(xià),得(dé) 之(zhī) 若(ruò) 惊(jīng),失(shī) 之(zhī) 若(ruò) 惊(jīng),是(shì) 谓(wèi) 宠(chǒng) 辱(rǔ) 若(ruò) 惊(jīng)。

何(hé) 谓(wèi) 贵(guì) 大(dà) 患(huàn) 若(ruò) 身(shēn)?吾(wú) 所(suǒ) 以(yǐ) 有(yǒu) 大(dà) 患(huàn) 者(zhě),为(wéi) 吾(wú) 有(yǒu) 身(shēn),及(jí) 吾(wú) 无(wú) 身(shēn),吾(wú) 有(yǒu) 何(hé) 患(huàn)?

故(gù) 贵(guì) 以(yǐ) 身(shēn) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià),若(ruò) 可(kě) 寄(jì) 天(tiān) 下(xià);爱(ài) 以(yǐ) 身(shēn) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià),若(ruò) 可(kě) 托(tuō) 天(tiān) 下(xià)。

第 十 四 章  道(dào) 纪(jì)

视(shì) 之(zhī) 不(bù) 见(jiàn),名(míng) 曰(yuē) 夷(yí);

听(tīng) 之(zhī) 不(bù) 闻(wén),名(míng) 曰(yuē) 希(xī);

搏(bó) 之(zhī) 不(bù) 得(dé),名(míng) 曰(yuē) 微(wēi)。

此(cǐ) 三(sān) 者(zhě) 不(bù) 可(kě) 致(zhì) 诘(jié),故(gù) 混(hún) 而(ér) 为(wéi) 一(yī)。

其(qí) 上(shàng) 不(bù) 皦(jiǎo),其(qí) 下(xià) 不(bù) 昧(mèi)。绳(mǐn) 绳(mǐn) 兮(xī) 不(bù) 可(kě) 名(míng),复(fù) 归(guī) 于(yú) 无(wú) 物(wù)。

是(shì) 谓(wèi) 无(wú) 状(zhuàng) 之(zhī) 状(zhuàng),无(wú) 物(wù) 之(zhī) 象(xiàng),是(shì) 谓(wèi) 惚(hū) 恍(huǎng)。

迎(yíng) 之(zhī) 不(bù) 见(jiàn) 其(qí) 首(shǒu),随(suí) 之(zhī) 不(bù) 见(jiàn) 其(qí) 后(hòu)。

执(zhí) 古(gǔ) 之(zhī) 道(dào),以(yǐ) 御(yù) 今(jīn) 之(zhī) 有(yǒu)。

能(néng) 知(zhī) 古(gǔ) 始(shǐ),是(shì) 谓(wèi) 道(dào) 纪(jì)。

第 十 五 章  不(bù) 盈(yíng)

古(gǔ) 之(zhī) 善(shàn) 为(wéi) 士(shì) 者(zhě),微(wēi) 妙(miào) 玄(xuán) 通(tōng),深(shēn) 不(bù) 可(kě) 识(shí)。夫(fu) 唯(wéi) 不(bù) 可(kě) 识(shí),故(gù) 强(qiáng) 为(wéi) 之(zhī) 容(róng):

豫(yù) 兮(xī) 若(ruò) 冬(dōng) 涉(shè) 川(chuān);犹(yóu) 兮(xī) 若(ruò) 畏(wèi) 四(sì) 邻(lín);

俨(yǎn) 兮(xī) 其(qí) 若(ruò) 客(kè);涣(huàn) 兮(xī) 其(qí) 若(ruò) 释(shì);

敦(dūn) 兮(xī) 其(qí) 若(ruò) 朴(pǔ);旷(kuàng) 兮(xī) 其(qí) 若(ruò) 谷(gǔ);

混(hún) 兮(xī) 其(qí) 若(ruò) 浊(zhuó)。

孰(shú) 能(néng) 浊(zhuó) 以(yǐ) 静(jìng) 之(zhī) 徐(xú) 清(qīng);孰(shú) 能(néng) 安(ān) 以(yǐ)动(dòng) 之(zhī) 徐(xú) 生(shēng)。

保(bǎo) 此(cǐ) 道(dào) 者(zhě),不(bù) 欲(yù) 盈(yíng)。夫(fu) 唯(wéi) 不(bù) 盈(yíng),故(gù) 能(néng) 蔽(bì) 而(ér) 新(xīn) 成(chéng)。

第 十 六 章  复(fù) 命(mìng)

致(zhì) 虚(xū) 极(jí),守(shǒu) 静(jìng) 笃(dǔ),万(wàn) 物(wù) 并(bìng) 作(zuò),吾(wú) 以(yǐ) 观(guān) (其) 复(fù)。夫(fu) 物(wù) 芸(yún) 芸(yún),各(gè) 复(fù) 归(guī) 其(qí) 根(gēn)。归(guī) 根(gēn) 曰(yuē) 静(jìng),静(jìng)(是)曰(yuē) 复(fù) 命(mìng)。复(fù) 命(mìng) 曰(yuē) 常(cháng),知(zhī) 常(cháng) 曰(yuē) 明(míng)。不(bù) 知(zhī) 常(cháng),妄(wàng) 作(zuò) 凶(xiōng)。

知(zhī) 常(cháng) 容(róng),容(róng) 乃(nǎi) 公(gōng),公(gōng) 乃(nǎi) 全(quán)(王),全(quán)(王)乃(nǎi) 天(tiān),天(tiān) 乃(nǎi) 道(dào),道(dào) 乃(nǎi) 久(jiǔ),没(mò) 身(shēn) 不(bù) 殆(dài)。

第 十 七 章  知(zhī) 有(yǒu)

太(tài) 上(shàng),下(xià) 知(zhī) 有(yǒu) 之(zhī);其(qí) 次(cì),亲(qīn) 而(ér) 誉(yù) 之(zhī);其(qí) 次(cì),畏(wèi) 之(zhī);其(qí) 次(cì),侮(wǔ) 之(zhī)。信(xìn) 不(bù) 足(zú) 焉(yān),有(yǒu) 不(bù) 信(xìn) 焉(yān)。

悠(yōu) 兮(xī) 其(qí) 贵(guì) 言(yán)。功(gōng) 成(chéng) 事(shì) 遂(suì),百(bǎi) 姓(xìng) 皆(jiē) 谓(wèi)“我(wǒ) 自(zì) 然(rán)”。

第 十 八 章  四(sì) 有(yǒu)

大(dà) 道(dào) 废(fèi),有(yǒu) 仁(rén) 义(yì);智(zhì) 慧(huì) 出(chū),有(yǒu) 大(dà) 伪(wěi);六(liù) 亲(qīn) 不(bù) 和(hé),有(yǒu) 孝(xiào) 慈(cí);国(guó) 家(jie) 昏(hūn) 乱(luàn),有(yǒu) 忠(zhōng) 臣(chén)。

第 十 九 章  朴(pǔ) 素(sù)

绝(jué) 圣(shèng) 弃(qì) 智(zhì),民(mín) 利(lì) 百(bǎi) 倍(bèi);绝(jué) 仁(rén) 弃(qì) 义(yì),民(mín) 复(fù) 孝(xiào) 慈(cí);绝(jué) 巧(qiǎo) 弃(qì) 利(lì),盗(dào) 贼(zéi) 无(wú) 有(yǒu)。此(cǐ) 三(sān) 者(zhě), 以(yǐ) 为(wéi) 文(wén) 不(bù) 足(zú),故(gù) 令(lìng) 有(yǒu) 所(suǒ) 属(shǔ)。见(xiàn) 素(sù) 抱(bào) 朴(pǔ),少(shǎo) 私(sī) 寡(guǎ) 欲(yù)。

第 二 十 章  食(shí) 母(mǔ)

绝(jué) 学(xué) 无(wú) 忧(yōu)。唯(wéi) 之(zhī) 与(yǔ) 阿(ē),相(xiāng) 去(qù) 几(jī) 何(hé)?美(měi)(善)之(zhī) 与(yǔ) 恶(è),相(xiāng) 去(qù) 若(ruò) 何(hé)?人(rén) 之(zhī) 所(suǒ) 畏(wèi),不(bù) 可(kě) 不(bù) 畏(wèi)?荒(huāng) 兮(xī), 其(qí) 未(wèi) 央(yāng) 哉(zāi)!

众(zhòng) 人(rén) 熙(xī) 熙(xī),如(rú) 享(xiǎng) 太(tài) 牢(láo),如(rú) 春(chūn) 登(dēng) 台(tái)。我(wǒ) 独(dú) 泊(bó) 兮(xī),其(qí) 未(wèi) 兆(zhào);如(rú) 婴(yīng) 儿(ér) 之(zhī) 未(wèi) 孩(hái);傫(lěi) 傫(lěi) 兮(xī),若(ruò) 无(wú) 所(suǒ) 归(guī)。

众(zhòng) 人(rén) 皆(jiē) 有(yǒu) 余(yú),而(ér) 我(wǒ) 独(dú) 若(ruò) 遗(yí)。我(wǒ) 愚(yú) 人(rén) 之(zhī) 心(xīn) 也(yě) 哉(zāi)!沌(dùn) 沌(dùn) 兮(xī)!

俗(sú) 人(rén) 昭(zhāo) 昭(zhāo),我(wǒ) 独(dú) 昏(hūn) 昏(hūn)。俗(sú) 人(rén) 察(chá) 察(chá),我(wǒ) 独(dú) 闷(mèn) 闷(mèn)。澹(dàn) 兮(xī) 其(qí) 若(ruò) 海(hǎi);飂(liù) 兮(xī) 若(ruò) 无(wú) 止(zhǐ)。

众(zhòng) 人(rén) 皆(jiē) 有(yǒu) 以(yǐ),而(ér) 我(wǒ) 独(dú) 顽(wán) 且(qiě)(似)鄙(bǐ)。

我(wǒ) 独(dú) 异(yì) 于(yú) 人(rén),而(ér) 贵(guì) 食(shí) 母(mǔ)。

第 二 十 一 章  从(cóng) 道(dào)

孔(kǒng) 德(dé) 之(zhī) 容(róng),惟(wéi) 道(dào) 是(shì) 从(cóng)。

道(dào) 之(zhī) 为(wéi) 物(wù),惟(wéi) 恍(huǎng) 惟(wéi) 惚(hū)。惚(hū) 兮(xī) 恍(huǎng) 兮(xī),其(qí) 中(zhōng) 有(yǒu) 象(xiàng);恍(huǎng) 兮(xī) 惚(hū) 兮(xī),其(qí) 中(zhōng) 有(yǒu) 物(wù)。窈(yǎo) 兮(xī) 冥(míng) 兮(xī),其(qí) 中(zhōng) 有(yǒu) 精(jīng);其(qí) 精(jīng) 甚(shèn) 真(zhēn),其(qí) 中(zhōng) 有(yǒu) 信(xìn)。

自(zì) 古(gǔ) 及(jí) 今(jīn),其(qí) 名(míng) 不(bù) 去(qù),以(yǐ) 阅(yuè) 众(zhòng) 甫(fǔ)。吾(wú) 何(hé) 以(yǐ) 知(zhī) 众(zhòng) 甫(fǔ) 之(zhī) 状(zhuàng) 哉(zāi)?以(yǐ) 此(cǐ)。

第 二 十 二 章  抱(bào) 一(yī)

曲(qǔ) 则(zé) 全(quán),枉(wǎng) 则(zé) 直(zhí),洼(wā) 则(zé) 盈(yíng),敝(bì) 则(zé) 新(xīn),少(shǎo) 则(zé) 得(dé),多(duō) 则(zé) 惑(huò)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 抱(bào) 一(yī) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 式(shì)。

不(bù) 自(zì) 见(xiàn),故(gù) 明(míng);

不(bù) 自(zì) 是(shì),故(gù) 彰(zhāng);

不(bù) 自(zì) 伐(fá),故(gù) 有(yǒu) 功(gōng);

不(bù) 自(zì) 矜(jīn),故(gù) 长(cháng)。

夫(fu) 唯(wéi) 不(bù) 争(zhēng),故(gù) 天(tiān) 下(xià) 莫(mò) 能(néng) 与(yǔ) 之(zhī) 争(zhēng)。

古(gǔ) 之(zhī) 所(suǒ) 谓(wèi)“曲(qǔ) 则(zé) 全(quán)”者(zhě),岂(qǐ) 虚(xū) 言(yán) 哉(zāi)?诚(cheng) 全(quán) 而(ér) 归(guī) 之(zhī)。

第 二 十 三 章  同(tong) 道(dào)

希(xī) 言(yán) 自(zì) 然(rán)。故(gù) 飘(piāo) 风(fēng) 不(bù) 终(zhōng) 朝(cháo),骤(zhòu) 雨(yǔ) 不(bù) 终(zhōng) 日(rì)。孰(shú) 为(wéi) 此(cǐ) 者(zhě)?天(tiān) 地(dì)。天(tiān) 地(dì) 尚(shàng) 不(bù) 能(néng) 久(jiǔ),而(ér) 况(kuàng) 于(yú) 人(rén) 乎(hū)?故(gù) 从(cóng) 事(shì) 于(yú) 道(dào) 者(zhě), 同(tong) 于(yú) 道(dào);德(dé) 者(zhě),同(tong) 于(yú) 德(dé);失(shī) 者(zhě),同(tong) 于(yú) 失(shī)。同(tong) 于(yú) 德(dé) 者(zhě),道(dào) 亦(yì) 德(dé) 之(zhī);同(tong) 于(yú) 失(shī) 者(zhě),道(dào) 亦(yì) 失(shī) 之(zhī)。(同于道者,道亦乐得之;同于德者,德亦乐得之;同于失者,失亦乐得之。)信(xìn) 不(bù) 足(zú) 焉(yān),有(yǒu) 不(bù) 信(xìn) 焉(yān)。

第 二 十 四 章  不(bù) 处(chù)

企(qǐ) 者(zhě) 不(bù) 立(lì),跨(kuà) 者(zhě) 不(bù) 行(xíng)。自(zì) 见(xiàn) 者(zhě) 不(bù) 明(míng),自(zì) 是(shì) 者(zhě) 不(bù) 彰(zhāng),自(zì) 伐(fá) 者(zhě) 无(wú) 功(gōng),自(zì) 矜(jīn) 者(zhě) 不(bù) 长(cháng)。

其(qí) 在(zài) 道(dào) 也(yě),曰(yuē): 余(yú) 食(shí) 赘(zhuì) 形(xíng)。物(wù) 或(huò) 恶(wù) 之(zhī),故(gù) 有(yǒu) 道(dào) 者(zhě) 不(bù) 处(chù)。

第 二 十 五 章  混(hún) 成(chéng)

有(yǒu) 物(wù) 混(hún) 成(chéng),先(xiān) 天(tiān) 地(dì) 生(shēng)。

寂(jì) 兮(xī) 寥(liáo) 兮(xī),独(dú) 立(lì) 而(ér) 不(bù) 改(gǎi),周(zhōu) 行(xíng) 而(ér) 不(bù) 殆(dài),可(kě) 以(yǐ) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 母(mǔ)。

吾(wú) 不(bù) 知(zhī) 其(qí) 名(míng),强(qiáng) 字(zì) 之(zhī) 曰(yuē) 道(dào),强(qiáng) 为(wéi) 之(zhī) 名(míng)  曰(yuē) 大(dà)。大(dà) 曰(yuē) 逝(shì),逝(shì) 曰(yuē) 远(yuǎn),远(yuǎn) 曰(yuē) 反(fǎn)。

故(gù) 道(dào) 大(dà),天(tiān) 大(dà),地(dì) 大(dà),人(rén) 亦(yì) 大(dà)。域(yù) 中(zhōng) 有(yǒu) 四(sì) 大(dà),而(ér) 人(rén) 居(jū) 其(qí) 一(yī) 焉(yān)。

人(rén) 法(fǎ) 地(dì),地(dì) 法(fǎ) 天(tiān),天(tiān) 法(fǎ) 道(dào),道(dào) 法(fǎ) 自(zì) 然(rán)。

第 二 十 六 章  轻(qīng) 重(zhòng)

重(zhòng) 为(wéi) 轻(qīng) 根(gēn),静(jìng) 为(wéi) 躁(zào) 君(jūn)。是(shì) 以(yǐ) 君(jūn) 子(zǐ)终(zhōng) 日(rì) 行(xíng) 不(bù) 离(lí) 辎(zī) 重(zhòng)。

虽(suī) 有(yǒu) 荣(róng) 观(guān),燕(yàn) 处(chù) 超(chāo) 然(rán)。奈(nài) 何(hé) 万(wàn) 乘(chéng) 之(zhī) 主(zhǔ),而(ér) 以(yǐ) 身(shēn) 轻(qīng) 天(tiān) 下(xià)?

轻(qīng) 则(zé) 失(shī) 根(gēn),躁(zào) 则(zé) 失(shī) 君(jūn)。

第 二 十 七 章  袭(xí) 明(míng)

善(shàn) 行(xíng) 无(wú) 辙(zhé) 迹(jì);善(shàn) 言(yán) 无(wú) 瑕(xiá) 谪(zhé);善(shàn) 数(shù) 不(bù) 用(yòng) 筹(chóu) 策(cè);善(shàn) 闭(bì) 无(wú) 关(guān) 楗(jiàn) 而(ér) 不(bù) 可(kě) 开(kāi);善(shàn) 结(jié) 无(wú) 绳(shéng) 约(yuē) 而(ér) 不(bù) 可(kě) 解(jiě)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 常(cháng) 善(shàn) 救(jiù) 人(rén),故(gù) 无(wú) 弃(qì) 人(rén);常(cháng) 善(shàn) 救(jiù) 物(wù),故(gù) 无(wú) 弃(qì) 物(wù)。是(shì) 谓(wèi) 袭(xí) 明(míng)。故(gù) 善(shàn) 人(rén) 者(zhě),不(bù) 善(shàn) 人(rén) 之(zhī) 师(shī);不(bù) 善(shàn) 人(rén) 者(zhě),善(shàn) 人(rén) 之(zhī) 资(zī)。不(bù) 贵(guì) 其(qí) 师(shī),不(bù) 爱(ài) 其(qí) 资(zī),虽(suī) 智(zhì) 大(dà) 迷(mí)。是(shì) 谓(wèi) 要(yào) 妙(miào)。

第 二 十 八 章  常(cháng) 德(dé)

知(zhī) 其(qí) 雄(xióng),守(shǒu) 其(qí) 雌(cí),为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 溪(xī)。

为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 溪(xī),常(cháng) 德(dé) 不(bù) 离(lí),复(fù) 归(guī) 于(yú) 婴(yīng) 儿(ér)。

知(zhī) 其(qí) 白(bái),守(shǒu) 其(qí) 黑(hēi),为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 式(shì)。

为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 式(shì),常(cháng) 德(dé) 不(bù) 忒(tè),复(fù) 归(guī) 于(yú) 无(wú) 极(jí)。知(zhī) 其(qí) 荣(róng),守(shǒu) 其(qí) 辱(rǔ),为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 谷(gǔ)。

为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 谷(gǔ),常(cháng) 德(dé) 乃(nǎi) 足(zú),复(fù) 归(guī) 于(yú) 朴(pǔ)。

朴(pǔ) 散(sàn) 则(zé) 为(wéi) 器(qì),圣(shèng) 人(rén) 用(yòng) 之(zhī),则(zé) 为(wéi) 官(guān) 长(zhǎng)。故(gù) 大(dà) 制(zhì) 不(bù) 割(gē)。

第 二 十 九 章  自(zì) 然(rán)

将(jiāng) 欲(yù) 取(qǔ) 天(tiān) 下(xià) 而(ér) 为(wéi) 之(zhī),吾(wú) 见(jiàn) 其(qí) 不(bù) 得(dé) 已(yǐ)。天(tiān) 下(xià) 神(shén) 器(qì),不(bù) 可(kě) 为(wéi) 也(yě),不(bù) 可(kě) 执(zhí) 也(yě)。为(wéi) 者(zhě) 败(bài) 之(zhī),执(zhí) 者(zhě) 失(shī) 之(zhī)。

故(gù) 物(wù) 或(huò) 行(xíng) 或(huò) 随(suí),或(huò) 歔(xū) 或(huò) 吹(chuī),或(huò) 强(qiáng) 或(huò) 羸(léi),或(huò) 培(péi)(载(zǎi))或(huò) 堕(duò)(隳(huī))。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 去(qù) 甚(shèn),去(qù) 奢(shē),去(qù) 泰(tài)。

第 三 十 章  不(bù) 道(dào)

以(yǐ) 道(dào) 佐(zuǒ) 人(rén) 主(zhǔ) 者(zhě),不(bù) 以(yǐ) 兵(bīng) 强(qiáng) 天(tiān) 下(xià),其(qí) 事(shì) 好(hǎo) 还(huán)。师(shī) 之(zhī) 所(suǒ) 处(chù),荆(jīng) 棘(jí) 生(shēng) 焉(yān)。大(dà) 军(jūn) 之(zhī) 后(hòu),必(bì) 有(yǒu) 凶(xiōng) 年(nián)。

善(shàn) 者(zhě) 果(guǒ) 而(ér) 已(yǐ),不(bù) 敢(gǎn) 以(yǐ) 取(qǔ) 强(qiáng)。果(guǒ) 而(ér) 勿(wù) 矜(jīn),果(guǒ) 而(ér) 勿(wù) 伐(fá),果(guǒ) 而(ér) 勿(wù) 骄(jiāo),果(guǒ) 而(ér) 不(bù) 得(dé) 已(yǐ),果(guǒ) 而(ér) 勿(wù) 强(qiáng)。

物(wù) 壮(zhuàng) 则(zé) 老(lǎo),是(shì) 谓(wèi) 不(bù) 道(dào),不(bù) 道(dào) 早(zǎo) 已(yǐ)。

第 三 十 一 章  贵(guì) 左(zuǒ)

夫(fu) 兵(bīng) 者(zhě),不(bù) 祥(xiáng) 之(zhī) 器(qì),物(wù) 或(huò) 恶(wù) 之(zhī),故(gù) 有(yǒu) 道(dào) 者(zhě) 不(bù) 处(chù)。

君(jūn) 子(zǐ) 居(jū) 则(zé) 贵(guì) 左(zuǒ),用(yòng) 兵(bīng) 则(zé) 贵(guì) 右(yòu)。

兵(bīng) 者(zhě) 不(bù) 祥(xiáng) 之(zhī) 器(qì),非(fēi) 君(jūn) 子(zǐ) 之(zhī) 器(qì),不(bù) 得(dé) 已(yǐ) 而(ér) 用(yòng) 之(zhī),恬(tián) 淡(dàn) 为(wéi) 上(shàng)。

胜(shèng) 而(ér) 不(bù) 美(měi),而(ér) 美(měi) 之(zhī) 者(zhě),是(shì) 乐(lè) 杀(shā) 人(rén)。夫(fu) 乐(lè) 杀(shā) 人(rén) 者(zhě),则(zé) 不(bù) 可(kě)(以)得(dé) 志(zhì) 于(yú) 天(tiān) 下(xià) 矣(yǐ)。

吉(jí) 事(shì) 尚(shàng) 左(zuǒ),凶(xiōng) 事(shì) 尚(shàng) 右(yòu);偏(piān) 将(jiāng) 军(jūn) 居(jū) 左(zuǒ),上(shàng) 将(jiāng) 军(jūn) 居(jū) 右(yòu)。言(yán) 以(yǐ) 丧(sàng) 礼(lǐ) 处(chù) 之(zhī)。杀(shā) 人(rén) 之(zhī) 众(zhòng),以(yǐ) 悲(bēi) 哀(āi) 泣(lì) 之(zhī);战(zhàn) 胜(shèng) 以(yǐ) 丧(sàng) 礼(lǐ) 处(chù) 之(zhī)。

第 三 十 二 章  知(zhī) 止(zhǐ)

道(dào) 常(cháng) 无(wú) 名(míng)、朴(pǔ)。虽(suī) 小(xiǎo),天(tiān) 下(xià) 莫(mò) 能(néng) 臣(chén)。侯(hóu) 王(wáng) 若(ruò) 能(néng) 守(shǒu) 之(zhī),万(wàn) 物(wù) 将(jiāng) 自(zì) 宾(bīn)。天(tiān) 地(dì) 相(xiāng) 合(hé), 以(yǐ) 降(jiàng) 甘(gān) 露(lù),民(mín) 莫(mò) 之(zhī) 令(lìng) 而(ér) 自(zì) 均(jūn)。始(shǐ) 制(zhì) 有(yǒu) 名(míng),名(míng) 亦(yì) 既(jì) 有(yǒu),夫(fu) 亦(yì) 将(jiāng) 知(zhī) 止(zhǐ),知(zhī) 止(zhǐ) 可(kě) 以(yǐ) 不(bù) 殆(dài)。譬(pì) 道(dào) 之(zhī) 在(zài) 天(tiān) 下(xià),犹(yóu) 川(chuān) 谷(gǔ) 之(zhī) 于(yú) 江(jiāng) 海(hǎi)。

第 三 十 三 章  尽(jìn) 己(jǐ)

知(zhī) 人(rén) 者(zhě) 智(zhì),自(zì) 知(zhī) 者(zhě) 明(míng)。

胜(shèng) 人(rén) 者(zhě) 有(yǒu) 力(lì),自(zì) 胜(shèng) 者(zhě) 强(qiáng)。

知(zhī) 足(zú) 者(zhě) 富(fù)。

强(qiáng) 行(xíng) 者(zhě) 有(yǒu) 志(zhì)。

不(bù) 失(shī) 其(qí) 所(suǒ) 者(zhě) 久(jiǔ)。

死(sǐ) 而(ér) 不(bù) 亡(wáng) 者(zhě) 寿(shòu)。

第 三 十 四 章  成(chéng) 大(dà)

大(dà) 道(dào) 汜(fàn) 兮(xī),其(qí) 可(kě) 左(zuǒ) 右(yòu)。万(wàn) 物(wù) 恃(shì) 之(zhī) 以(yǐ) 生(shēng) 而(ér) 不(bù) 辞(cí),功(gōng) 成(chéng) 而(ér) 不(bù) 有(yǒu),衣(yī) 养(yǎng) 万(wàn) 物(wù) 而(ér) 不(bù) 为(wéi) 主(zhǔ),常(cháng) 无(wú) 欲(yù),可(kě) 名(míng) 于(yú) 小(xiǎo);万(wàn) 物(wù) 归(guī) 焉(yān) 而(ér) 不(bù) 为(wéi) 主(zhǔ),可(kě) 名(míng) 为(wéi)(于)大(dà)。以(yǐ) 其(qí) 终(zhōng) 不(bù) 自(zì) 为(wéi) 大(dà),故(gù) 能(néng) 成(chéng) 其(qí) 大(dà)。

第 三 十 五 章  大(dà) 象(xiàng)

执(zhí) 大(dà) 象(xiàng),天(tiān) 下(xià) 往(wǎng)。往(wǎng) 而(ér) 不(bù) 害(hài),安(ān) 平(píng) 太(tài)。

乐(yuè) 与(yǔ) 饵(ěr),过(guò) 客(kè) 止(zhǐ)。道(dào) 之(zhī) 出(chū) 口(kǒu),淡(dàn) 乎(hū) 其(qí) 无(wú) 味(wèi)。视(shì) 之(zhī) 不(bù) 足(zú) 见(jiàn),听(tīng) 之(zhī) 不(bù) 足(zú) 闻(wén),用(yòng) 之(zhī) 不(bù) 可(kě) 既(jì)。

第 三 十 六 章  微(wēi) 明(míng)

将(jiāng) 欲(yù) 歙(xī) 之(zhī),必(bì) 固(gù) 张(zhāng) 之(zhī);将(jiāng) 欲(yù) 弱(ruò) 之(zhī),必(bì) 固(gù) 强(qiáng) 之(zhī);将(jiāng) 欲(yù) 废(fèi) 之(zhī),必(bì) 固(gù) 兴(xìng) 之(zhī);将(jiāng) 欲(yù) 夺(duó) 之(zhī),必(bì) 固(gù) 与(yǔ) 之(zhī)。是(shì) 谓(wèi) 微(wēi) 明(míng)。

柔(róu) 弱(ruò) 胜(shèng) 刚(gāng) 强(qiáng)。

鱼(yú) 不(bù) 可(kě) 脱(tuō) 于(yú) 渊(yuān),国(guó) 之(zhī) 利(lì) 器(qì) 不(bù) 可(kě) 以(yǐ) 示(shì) 人(rén)。

第 三 十 七 章  无(wú) 为(wéi)

道(dào) 常(cháng) 无(wú) 为(wéi) 而(ér) 无(wú) 不(bù) 为(wéi)。

侯(hóu) 王(wáng) 若(ruò) 能(néng) 守(shǒu) 之(zhī),万(wàn) 物(wù) 将(jiāng) 自(zì) 化(huà)。化(huà) 而(ér) 欲(yù) 作(zuò),吾(wú) 将(jiāng) 镇(zhèn) 之(zhī) 以(yǐ) 无(wú) 名(míng) 之(zhī) 朴(pǔ)。无(wú) 名(míng) 之(zhī) 朴(pǔ),夫(fu) 亦(yì) 将(jiāng) 不(bù) 欲(yù)。不(bù) 欲(yù) 以(yǐ) 静(jìng),天(tiān) 下(xià) 将(jiāng) 自(zì) 正(zhèng)(定)。

第 三 十 八 章  处(chù) 厚(hòu)

上(shàng) 德(dé) 不(bù) 德(dé),是(shì) 以(yǐ) 有(yǒu) 德(dé);下(xià) 德(dé) 不(bù) 失(shī) 德(dé),是(shì) 以(yǐ) 无(wú) 德(dé)。

上(shàng) 德(dé) 无(wú) 为(wéi) 而(ér) 无(wú) 以(yǐ) 为(wéi);下(xià) 德(dé) 无(wú) 为(wéi) 而(ér) 有(yǒu) 以(yǐ) 为(wéi)。上(shàng) 仁(rén) 为(wéi) 之(zhī) 而(ér) 无(wú) 以(yǐ) 为(wéi);上(shàng) 义(yì) 为(wéi) 之(zhī) 而(ér) 有(yǒu) 以(yǐ) 为(wéi)。上(shàng) 礼(lǐ) 为(wéi) 之(zhī) 而(ér) 莫(mò) 之(zhī) 应(yìng),则(zé) 攘(rǎng) 臂(bì) 而(ér) 扔(rēng) 之(zhī)。

故(gù) 失(shī) 道(dào) 而(ér) 后(hòu) 德(dé),失(shī) 德(dé) 而(ér) 后(hòu) 仁(rén),失(shī) 仁(rén) 而(ér) 后(hòu) 义(yì),失(shī) 义(yì) 而(ér) 后(hòu) 礼(lǐ)。夫(fu) 礼(lǐ) 者(zhě),忠(zhōng) 信(xìn) 之(zhī) 薄(bó), 而(ér) 乱(luàn) 之(zhī) 首(shǒu)。

前(qián) 识(shí) 者(zhě),道(dào) 之(zhī) 华(huá),而(ér) 愚(yú) 之(zhī) 始(shǐ)。是(shì) 以(yǐ) 大(dà) 丈(zhàng) 夫(fu) 处(chù) 其(qí) 厚(hòu),不(bù) 处(chù) 其(qí) 薄(bó);处(chù) 其(qí) 实(shí),不(bù) 居(jū) 其(qí) 华(huá)。故(gù) 去(qù) 彼(bǐ) 取(qǔ) 此(cǐ)。

第 三 十 九 章  得(dé) 一(yī)

昔(xī) 之(zhī) 得(dé) 一(yī) 者(zhě):天(tiān) 得(dé) 一(yī) 以(yǐ) 清(qīng);地(dì) 得(dé) 一(yī) 以(yǐ) 宁(níng);神(shén) 得(dé) 一(yī) 以(yǐ) 灵(líng);谷(gǔ) 得(dé) 一(yī) 以(yǐ) 盈(yíng);万(wàn) 物(wù) 得(dé) 一(yī) 以(yǐ) 生(shēng);侯(hóu) 王(wáng) 得(dé) 一(yī) 以(yǐ) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 正(zhèng)。

其(qí) 致(zhì) 之(zhī) 也(yě)。天(tiān) 无(wú) 以(yǐ) 清(qīng),将(jiāng) 恐(kǒng) 裂(liè);地(dì) 无(wú) 以(yǐ) 宁(níng),将(jiāng) 恐(kǒng) 废(fèi);神(shén) 无(wú) 以(yǐ) 灵(líng),将(jiāng) 恐(kǒng) 歇(xiē);谷(gǔ) 无(wú) 以(yǐ) 盈(yíng),将(jiāng) 恐(kǒng) 竭(jié);万(wàn) 物(wù) 无(wú) 以(yǐ) 生(shēng),将(jiāng) 恐(kǒng) 灭(miè);侯(hóu) 王(wáng) 无(wú) 以(yǐ) 正(zhèng),将(jiāng) 恐(kǒng) 蹶(jué)。

故(gù) 贵(guì) 以(yǐ) 贱(jiàn) 为(wéi) 本(běn),高(gāo) 以(yǐ) 下(xià) 为(wéi) 基(jī)。是(shì) 以(yǐ) 侯(hóu) 王(wáng) 自(zì) 谓(wèi) 孤(gū)、寡(guǎ)、不(bù) 榖(gǔ)。此(cǐ) 非(fēi) 以(yǐ) 贱(jiàn) 为(wéi) 本(běn) 邪(yé)?非(fēi) 乎(hū)?故(gù) 致(zhì) 数(shù) 誉(yù) 无(wú) 誉(yù)。是(shì) 故(gù) 不(bù) 欲(yù) 琭(lù) 琭(lù) 如(rú) 玉(yù),珞(lì) 珞(lì)(luò)如(rú) 石(shí)。

 第 四 十 章  反(fǎn) 复(fù)

 反(fǎn) 者(zhě) 道(dào) 之(zhī) 动(dòng),弱(ruò) 者(zhě) 道(dào) 之(zhī) 用(yòng)。

天(tiān) 下(xià) 万(wàn) 物(wù) 生(shēng) 于(yú) 有(yǒu),有(yǒu) 生(shēng) 于(yú) 无(wú)。

 第 四 十 一 章  闻(wén) 道(dào)

 上(shàng) 士(shì) 闻(wén) 道(dào),勤(qín) 而(ér) 行(xíng) 之(zhī);中(zhōng) 士(shì) 闻(wén) 道(dào),若(ruò) 存(cún) 若(ruò) 亡(wáng);下(xià) 士(shì) 闻(wén) 道(dào),大(dà) 笑(xiào) 之(zhī)。不(bù) 笑(xiào),不(bù) 足(zú) 以(yǐ) 为(wéi) 道(dào)。故(gù) 建(jiàn) 言(yán) 有(yǒu) 之(zhī):

明(míng) 道(dào) 若(ruò) 昧(mèi);进(jìn) 道(dào) 若(ruò) 退(tuì);夷(yí) 道(dào) 若(ruò) 颣(lèi);

上(shàng) 德(dé) 若(ruò) 谷(gǔ);广(guǎng) 德(dé) 若(ruò) 不(bù) 足(zú);建(jiàn) 德(dé) 若(ruò) 偷(tōu);质(zhì) 真(zhēn)若(ruò) 渝(yú);大(dà) 白(bái) 若(ruò) 辱(rǔ);大(dà) 方(fāng) 无(wú) 隅(yú);大(dà) 器(qì) 晚(wǎn) 成(chéng);大(dà) 音(yīn) 希(xī) 声(shēng);大(dà) 象(xiàng) 无(wú) 形(xíng);道(dào) 隐(yǐn) 无(wú) 名(míng)。夫(fu) 唯(wéi) 道(dào),善(shàn) 贷(dài) 且(qiě) 成(chéng)。

第 四 十 二 章  冲(chōng) 和(hé)

道(dào) 生(shēng) 一(yī),一(yī) 生(shēng) 二(èr),二(èr) 生(shēng) 三(sān),三(sān) 生(shēng) 万(wàn) 物(wù)。

万(wàn) 物(wù) 负(fù) 阴(yīn) 而(ér) 抱(bào) 阳(yáng),冲(chōng) 气(qì) 以(yǐ) 为(wéi) 和(hé)。

人(rén) 之(zhī) 所(suǒ) 恶(wù),唯(wéi) 孤(gū)、寡(guǎ)、不(bù) 榖(gǔ),而(ér) 王(wáng) 公(gōng) 以(yǐ) 为(wéi) 称(chēng)。故(gù) 物(wù) 或(huò) 损(sǔn) 之(zhī) 而(ér) 益(yì),或(huò) 益(yì) 之(zhī) 而(ér) 损(sǔn)。人(rén) 之(zhī) 所(suǒ) 教(jiào),我(wǒ) 亦(yì) 教(jiào) 之(zhī):强(qiáng) 梁(liáng) 者(zhě) 不(bù) 得(dé) 其(qí) 死(sǐ),吾(wú) 将(jiāng) 以(yǐ) 为(wéi) 教(jiào) 父(fù)。

第 四 十 三 章  至(zhì) 柔(róu)

天(tiān) 下(xià) 之(zhī) 至(zhì) 柔(róu),驰(chí) 骋(chěng) 天(tiān) 下(xià) 之(zhī) 至(zhì) 坚(jiān)。无(wú) 有(yǒu) 入(rù) 无(wú) 间(jiān),吾(wú) 是(shì) 以(yǐ) 知(zhī) 无(wú) 为(wéi) 之(zhī) 有(yǒu) 益(yì)。

不(bù) 言(yán) 之(zhī) 教(jiào),无(wú) 为(wéi) 之(zhī) 益(yì),天(tiān) 下(xià) 希(xī) 及(jí) 之(zhī)。

第 四 十 四 章  知(zhī) 止(zhǐ)

名(míng) 与(yǔ) 身(shēn) 孰(shú) 亲(qīn)?身(shēn) 与(yǔ) 货(huò) 孰(shú) 多(duō)?得(dé) 与(yǔ) 亡(wáng) 孰(shú) 病(bìng)?

甚(shèn) 爱(ài) 必(bì) 大(dà) 费(fèi),多(duō) 藏(cáng) 必(bì) 厚(hòu) 亡(wáng)。

故(gù) 知(zhī) 足(zú) 不(bù) 辱(rǔ),知(zhī) 止(zhǐ) 不(bù) 殆(dài),可(kě) 以(yǐ) 长(cháng) 久(jiǔ)。

第 四 十 五 章 清(qīng) 静(jìng)

大(dà) 成(chéng) 若(ruò) 缺(quē),其(qí) 用(yòng) 不(bù) 弊(bì)。

大(dà) 盈(yíng) 若(ruò) 冲(zhōng),其(qí) 用(yòng) 不(bù) 穷(qióng)。

大(dà) 直(zhí) 若(ruò) 屈(qū),大(dà) 巧(qiǎo) 若(ruò) 拙(zhuō),大(dà) 辩(biàn) 若(ruò) 讷(nè)。

躁(zào) 胜(shèng) 寒(hán),静(jìng) 胜(shèng) 热(rè),清(qīng) 静(jìng) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 正(zhèng)。

第 四 十 六 章  知(zhī) 足(zú)

天(tiān) 下(xià) 有(yǒu) 道(dào),却(què) 走(zǒu) 马(mǎ) 以(yǐ) 粪(fèn);天(tiān) 下(xià) 无(wú) 道(dào),戎(róng) 马(mǎ) 生(shēng) 于(yú) 郊(jiāo)。

祸(huò) 莫(mò) 大(dà) 于(yú) 不(bù) 知(zhī) 足(zú),咎(jiù) 莫(mò) 大(dà) 于(yú) 欲(yù) 得(dé)。故(gù) 知(zhī) 足(zú) 之(zhī) 足(zú),常(cháng) 足(zú) 矣(yǐ)。

第 四 十 七 章  天(tiān) 道(dào)

不(bù) 出(chū) 户(hù),知(zhī) 天(tiān) 下(xià);不(bù) 窥(kuī) 牖(yǒu),见(jiàn) 天(tiān) 道(dào)。其(qí) 出(chū) 弥(mí) 远(yuǎn),其(qí) 知(zhī) 弥(mí) 少(shǎo)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 不(bù) 行(xíng) 而(ér) 知(zhī),不(bù) 见(jiàn) 而(ér) 明(míng),不(bù) 为(wéi) 而(ér) 成(chéng)。

第 四 十 八 章  日(rì) 损(sǔn)

为(wéi) 学(xué) 日(rì) 益(yì),为(wéi) 道(dào) 日(rì) 损(sǔn)。损(sǔn) 之(zhī) 又(yòu) 损(sǔn),以(yǐ) 至(zhì) 于(yú) 无(wú) 为(wéi)。

无(wú) 为(wéi) 而(ér) 无(wú) 不(bù) 为(wéi)。取(qǔ) 天(tiān) 下(xià) 常(cháng) 以(yǐ) 无(wú) 事(shì),及(jí) 其(qí) 有(yǒu) 事(shì),不(bù) 足(zú) 以(yǐ) 取(qǔ) 天(tiān) 下(xià)。

第 四 十 九 章  德(dé) 善(shàn)

圣(shèng) 人(rén) 常(cháng) 无(wú) 心(xīn),以(yǐ) 百(bǎi) 姓(xìng) 之(zhī) 心(xīn) 为(wéi) 心(xīn)。

善(shàn) 者(zhě),吾(wú) 善(shàn) 之(zhī);不(bù) 善(shàn) 者(zhě),吾(wú) 亦(yì) 善(shàn) 之(zhī);德(dé) 善(shàn)。信(xìn) 者(zhě),吾(wú) 信(xìn) 之(zhī);不(bù) 信(xìn) 者(zhě),吾(wú) 亦(yì) 信(xìn) 之(zhī);德(dé) 信(xìn)。

圣(shèng) 人(rén) 在(zài) 天(tiān) 下(xià),歙(xī) 歙(xī) 焉(yān),为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 浑(hún) 其(qí) 心(xīn)。百(bǎi) 姓(xìng) 皆(jiē) 注(zhù) 其(qí) 耳(ěr) 目(mù),圣(shèng) 人(rén) 皆(jiē) 孩(hái) 之(zhī)。

第 五 十 章  生(shēng) 死(sǐ)

出(chū) 生(shēng) 入(rù) 死(sǐ)。生(shēng) 之(zhī) 徒(tú),十(shí) 有(yǒu) 三(sān);死(sǐ) 之(zhī) 徒(tú),十(shí) 有(yǒu) 三(sān);人(rén) 之(zhī) 生(shēng),动(dòng) 之(zhī) 于(yú) 死(sǐ) 地(dì),亦(yì) 十(shí) 有(yǒu) 三(sān)。夫(fu) 何(hé) 故(gù)?以(yǐ) 其(qí) 生(shēng) 生(shēng) 之(zhī) 厚(hòu)。

盖(gài) 闻(wén) 善(shàn) 摄(shè) 生(shēng) 者(zhě),陆(lù) 行(xíng) 不(bù) 遇(yù) 兕(sì) 虎(hǔ),入(rù) 军(jūn) 不(bù) 被(bèi) 甲(jiǎ) 兵(bīng);兕(sì) 无(wú) 所(suǒ) 投(tóu) 其(qí) 角(jiǎo),虎(hǔ) 无(wú) 所(suǒ) 用(yòng) 其(qí) 爪(zhǎo),兵(bīng) 无(wú) 所(suǒ) 容(róng) 其(qí) 刃(rèn)。夫(fu) 何(hé) 故(gù)?以(yǐ) 其(qí) 无(wú) 死(sǐ) 地(dì)。

第 五 十 一 章  尊(zūn) 贵(guì)

道(dào) 生(shēng) 之(zhī),德(dé) 畜(xù) 之(zhī),物(wù) 形(xíng) 之(zhī),势(shì) 成(chéng) 之(zhī)。是(shì) 以(yǐ) 万(wàn) 物(wù) 莫(mò) 不(bù) 尊(zūn) 道(dào) 而(ér) 贵(guì) 德(dé)。道(dào) 之(zhī) 尊(zūn),德(dé) 之(zhī) 贵(guì),夫(fu) 莫(mò) 之(zhī) 命(mìng) 而(ér) 常(cháng) 自(zì) 然(rán)。

故(gù) 道(dào) 生(shēng) 之(zhī),德(dé) 畜(xù) 之(zhī);长(zhǎng) 之(zhī) 育(yù) 之(zhī);亭(tíng) 之(zhī) 毒(shú)(dú)之(zhī);养(yǎng) 之(zhī) 覆(fù) 之(zhī)。生(shēng) 而(ér) 不(bù) 有(yǒu),为(wéi) 而(ér) 不(bù) 恃(shì),长(zhǎng) 而(ér) 不(bù) 宰(zǎi)。是(shì) 谓(wèi) 玄(xuán) 德(dé)。

第 五 十 二 章  守(shǒu) 母(mǔ)

天(tiān) 下(xià) 有(yǒu) 始(shǐ),以(yǐ) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 母(mǔ)。既(jì) 得(dé) 其(qí) 母(mǔ),以(yǐ) 知(zhī) 其(qí) 子(zǐ);既(jì) 知(zhī) 其(qí) 子(zǐ),复(fù) 守(shǒu) 其(qí) 母(mǔ),没(mò) 身(shēn) 不(bù) 殆(dài)。

塞(sè)(sāi)其(qí) 兑(duì),闭(bì) 其(qí) 门(mén),终(zhōng) 身(shēn) 不(bù) 勤(qín);开(kāi) 其(qí) 兑(duì),济(jì) 其(qí) 事(shì),终(zhōng) 身(shēn) 不(bù) 救(jiù)。色

见(jiàn) 小(xiǎo) 曰(yuē) 明(míng),守(shǒu) 柔(róu) 曰(yuē) 强(qiáng)。用(yòng) 其(qí) 光(guāng),复(fù) 归(guī) 其(qí) 明(míng),无(wú) 遗(yí) 身(shēn) 殃(yāng),是(shì) 谓(wèi) 袭(xí) 常(cháng)。

第 五 十 三 章  大(dà) 道(dào)

使(shǐ) 我(wǒ) 介(jiè) 然(rán) 有(yǒu) 知(zhī),行(xíng) 于(yú) 大(dà) 道(dào),唯(wéi) 施(shī) 是(shì) 畏(wèi)。

大(dà) 道(dào) 甚(shèn) 夷(yí),而(ér) 人(rén) 好(hǎo) 径(jìng)。朝(cháo) 甚(shèn) 除(chú),田(tián) 甚(shèn) 芜(wú),仓(cāng) 甚(shèn) 虚(xū);服(fú) 文(wén) 采(cǎi),带(dài) 利(lì) 剑(jiàn),厌(yàn) 饮(yǐn) 食(shí),财(cái) 货(huò) 有(yǒu) 余(yú);是(shì) 为(wéi) 盗(dào) 夸(kuā)。非(fēi) 道(dào) 也(yě) 哉(zāi)!

第 五 十 四 章  善(shàn) 建(jiàn)

善(shàn) 建(jiàn) 者(zhě) 不(bù) 拔(bá),善(shàn) 抱(bào) 者(zhě) 不(bù) 脱(tuō),子(zǐ) 孙(sūn) 以(yǐ) 祭(jì) 祀(sì) 不(bù) 辍(chuò)。修(xiū) 之(zhī) 于(yú) 身(shēn),其(qí) 德(dé) 乃(nǎi) 真(zhēn);修(xiū) 之(zhī) 于(yú) 家(jie),其(qí) 德(dé) 乃(nǎi) 余(yú);修(xiū) 之(zhī) 于(yú) 乡(xiāng),其(qí) 德(dé) 乃(nǎi) 长(cháng);修(xiū) 之(zhī) 于(yú) 邦(bāng),其(qí) 德(dé) 乃(nǎi) 丰(fēng);修(xiū) 之(zhī) 于(yú) 天(tiān) 下(xià),其(qí) 德(dé) 乃(nǎi) 普(pǔ)。故(gù) 以(yǐ) 身(shēn) 观(guān) 身(shēn),以(yǐ) 家(jiā) 观(guān) 家(jiā),以(yǐ) 乡(xiāng) 观(guān) 乡(xiāng),以(yǐ) 邦(bāng) 观(guān) 邦(bāng),以(yǐ) 天(tiān) 下(xià) 观(guān) 天(tiān) 下(xià)。吾(wú) 何(hé) 以(yǐ) 知(zhī) 天(tiān) 下(xià) 然(rán) 哉(zāi)?以(yǐ) 此(cǐ)。

第 五 十 五 章  含(hán) 德(dé)

含(hán) 德(dé) 之(zhī) 厚(hòu),比(bǐ) 于(yú) 赤(chì) 子(zǐ);毒(dú) 虫(chóng) 不(bù) 螫(shì),猛(měng) 兽(shòu) 不(bù) 据(jù),攫(jué) 鸟(niǎo) 不(bù) 搏(bó)。骨(gǔ) 弱(ruò) 筋(jīn) 柔(róu) 而(ér) 握(wò) 固(gù)。未(wèi) 知(zhī) 牝(pìn) 牡(mǔ) 之(zhī) 合(hé) 而(ér) 朘(zuī) 作(zuò),精(jīng) 之(zhī) 至(zhì) 也(yě);终(zhōng) 日(rì) 号(háo) 而(ér) 不(bù) 嗄(shà),和(hé) 之(zhī) 至(zhì) 也(yě)。知(zhī) 和(hé) 曰(yuē) 常(cháng),知(zhī) 常(cháng) 曰(yuē) 明(míng)。益(yì) 生(shēng) 曰(yuē) 祥(xiáng),心(xīn) 使(shǐ) 气(qì) 曰(yuē) 强(qiáng)。物(wù) 壮(zhuàng) 则(zé) 老(lǎo),谓(wèi) 之(zhī) 不(bù) 道(dào),不(bù) 道(dào) 早(zǎo) 已(yǐ)。

第 五 十 六 章  道(dào) 贵(guì)

知(zhī) 者(zhě) 不(bù) 言(yán),言(yán) 者(zhě) 不(bù) 知(zhì)。

塞(sè)(sāi)其(qí) 兑(duì),闭(bì) 其(qí) 门(mén);挫(cuò) 其(qí) 锐(ruì),解(jiě) 其(qí) 纷(fēn);和(hé) 其(qí) 光(guāng),同(tong) 其(qí) 尘(chén)。是(shì) 谓(wèi) 玄(xuán) 同(tóng)。

故(gù) 不(bù) 可(kě) 得(dé) 而(ér) 亲(qīn),不(bù) 可(kě) 得(dé) 而(ér) 疏(shū);不(bù) 可(kě) 得(dé) 而(ér) 利(lì),不(bù) 可(kě) 得(dé) 而(ér) 害(hài);不(bù) 可(kě) 得(dé) 而(ér) 贵(guì),不(bù) 可(kě) 得(dé) 而(ér) 贱(jiàn)。故(gù) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 贵(guì)。

第 五 十 七 章  治(zhì) 国(guó)

以(yǐ) 正(zhèng) 治(zhì) 国(guó),以(yǐ) 奇(qí) 用(yòng) 兵(bīng),以(yǐ) 无(wú) 事(shì) 取(qǔ) 天(tiān) 下(xià)。吾(wú) 何(hé) 以(yǐ) 知(zhī) 其(qí) 然(rán) 哉(zāi)?以(yǐ) 此(cǐ):天(tiān) 下(xià) 多(duō) 忌(jì) 讳(huì),而(ér) 民(mín) 弥(mí) 贫(pín);民(mín) 多(duō) 利(lì) 器(qì),国(guó) 家(jie) 滋(zī) 昏(hūn);人(rén) 多(duō) 伎(jì) 巧(qiǎo),奇(qí) 物(wù) 滋(zī) 起(qǐ);法(fǎ) 令(lìng) 滋(zī) 彰(zhāng),盗(dào) 贼(zéi) 多(duō) 有(yǒu)。故(gù) 圣(shèng) 人(rén) 云(yún) : 我(wǒ) 无(wú) 为(wéi),而(ér) 民(mín) 自(zì) 化(huà),我(wǒ) 好(hǎo) 静(jìng),而(ér) 民(mín) 自(zì) 正(zhèng);我(wǒ) 无(wú) 事(shì),而(ér) 民(mín) 自(zì) 富(fù),我(wǒ) 无(wú) 欲(yù),而(ér) 民(mín) 自(zì) 朴(pǔ)。

第 五 十 八 章  察(chá) 证(zhèng)

其(qí) 政(zhèng) 闷(mēn) 闷(mēn),其(qí) 民(mín) 淳(chún) 淳(chún);其(qí) 政(zhèng) 察(chá) 察(chá),其(qí) 民(mín) 缺(quē) 缺(quē)。祸(huò) 兮(xī),福(fú) 之(zhī) 所(suǒ) 倚(yǐ);福(fú) 兮(xī),祸(huò) 之(zhī) 所(suǒ) 伏(fú)。孰(shú) 知(zhī) 其(qí) 极(jí) ? 其(qí) 无(wú) 正(zhèng) 也(yě)。正(zhèng) 复(fù) 为(wéi) 奇(jī),善(shàn) 复(fù) 为(wéi) 妖(yāo)。人(rén) 之(zhī) 迷(mí),其(qí) 日(rì) 固(gù) 久(jiǔ)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 方(fāng) 而(ér) 不(bù) 割(gē),廉(lián) 而(ér) 不(bù) 刿(guì),直(zhí) 而(ér) 不(bù) 肆(sì),光(guāng) 而(ér) 不(bù) 耀(yào)。

第 五 十 九 章  长(cháng) 生(shēng)

治(zhì) 人(rén) 事(shì) 天(tiān),莫(mò) 若(ruò) 啬(sè)。

夫(fu) 唯(wéi) 啬(sè),是(shì) 谓(wèi) 早(zǎo) 服(fú);早(zǎo) 服(fú) 谓(wèi) 之(zhī) 重(chóng) 积(jī) 德(dé);重(chóng) 积(jī) 德(dé) 则(zé) 无(wú) 不(bù) 克(kè);无(wú) 不(bù) 克(kè) 则(zé) 莫(mò) 知(zhī) 其(qí) 极(jí);莫(mò) 知(zhī) 其(qí) 极(jí),可(kě) 以(yǐ) 有(yǒu) 国(guó);有(yǒu) 国(guó) 之(zhī) 母(mǔ),可(kě) 以(yǐ) 长(cháng) 久(jiǔ)。是(shì) 谓(wèi) 深(shēn) 根(gēn) 固(gù) 柢(dǐ)、长(cháng) 生(shēng) 久(jiǔ) 视(shì) 之(zhī) 道(dào)。

第 六 十 章  治(zhì) 大(dà) 国(guó)

治(zhì) 大(dà) 国(guó),若(ruò) 烹(pēng) 小(xiǎo) 鲜(xiǎn)。

以(yǐ) 道(dào) 莅(lì) 天(tiān) 下(xià),其(qí) 鬼(guǐ) 不(bù) 神(shén);非(fēi) 其(qí) 鬼(guǐ) 不(bù) 神(shén),其(qí) 神(shén) 不(bù) 伤(shāng) 人(rén);非(fēi) 其(qí) 神(shén) 不(bù) 伤(shāng) 人(rén),圣(shèng) 人(rén) 亦(yì) 不(bù) 伤(shāng) 人(rén)。夫(fu) 两(liǎng) 不(bù) 相(xiāng) 伤(shāng),故(gù) 德(dé) 交(jiāo) 归(guī) 焉(yān)。

第 六 十 一 章  为(wéi) 下(xià)

大(dà) 帮(bāng) 者(zhě) 下(xià) 流(liú),天(tiān) 下(xià) 之(zhī) 交(jiāo),天(tiān) 下(xià) 之(zhī)牝(pìn)。牝(pìn) 常(cháng) 以(yǐ) 静(jìng) 胜(shèng) 牡(mǔ), 以(yǐ) 静(jìng) 为(wéi) 下(xià)。

故(gù) 大(dà) 帮(bāng) 以(yǐ) 下(xià) 小(xiǎo) 帮(bāng),则(zé) 取(jù) 小(xiǎo) 帮(bāng);小(xiǎo) 帮(bāng) 以(yǐ) 下(xià) 大(dà) 帮(bāng),则(zé) 取(jù) 大(dà) 帮(bāng)。故(gù) 或(huò) 下(xià) 以(yǐ) 取(jù),或(huò) 下(xià) 而(ér) 取(jù)。大(dà) 帮(bāng) 不(bù) 过(guò) 欲(yù) 兼(jiān) 畜(xù) 人(rén);小(xiǎo) 帮(bāng) 不(bù) 过(guò) 欲(yù) 入(rù) 事(shì) 人(rén)。夫(fu) 两(liǎng) 者(zhě) 各(gè) 得(dé) 所(suǒ) 欲(yù),大(dà) 者(zhě) 宜(yí) 为(wéi) 下(xià)。

第 六 十 二 章  道(dào) 奥(ào)

道(dào) 者(zhě),万(wàn) 物(wù) 之(zhī) 奥(ào)。善(shàn) 人(rén) 之(zhī) 宝(bǎo),不(bù) 善(shàn) 人(rén) 之(zhī) 所(suǒ) 保(bǎo)。美(měi) 言(yán) 可(kě) 以(yǐ) 市(shì)  尊(zūn),美(měi) 行(xíng) 可(kě) 以(yǐ) 加(jiā) 人(rén),人(rén) 之(zhī) 不(bù) 善(shàn),何(hé) 弃(qì) 之(zhī) 有(yǒu)?故(gù) 立(lì) 天(tiān) 子(zǐ),置(zhì) 三(sān) 公(gōng),虽(suī) 有(yǒu) 拱(gǒng) 璧(bì) 以(yǐ) 先(xiān) 驷(sì) 马(mǎ),不(bù) 如(rú) 坐(zuò) 进(jìn) 此(cǐ) 道(dào)。古(gǔ) 之(zhī) 所(suǒ) 以(yǐ) 贵(guì) 此(cǐ) 道(dào) 者(zhě) 何(hé)?不(bù) 曰(yuē):求(qiú) 以(yǐ)得(dé),有(yǒu) 罪(zuì) 以(yǐ) 免(miǎn) 邪(yé)?故(gù) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 贵(guì)。

第 六 十 三 章  无(wú) 难(nán)

为(wéi) 无(wú) 为(wéi),事(shì) 无(wú) 事(shì),味(wèi) 无(wú) 味(wèi)。

大(dà) 小(xiǎo) 多(duō) 少(shǎo),报(bào) 怨(yuàn) 以(yǐ) 德(dé)。图(tú) 难(nán) 于(yú) 其(qí) 易(yì),为(wéi) 大(dà) 于(yú) 其(qí) 细(xì)。天(tiān) 下(xià) 难(nán) 事(shì),必(bì) 作(zuò) 于(yú) 易(yì);天(tiān) 下(xià) 大(dà) 事(shì),必(bì) 作(zuò) 于(yú) 细(xì)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 终(zhōng) 不(bù) 为(wéi) 大(dà),故(gù) 能(néng) 成(chéng) 其(qí) 大(dà)。

夫(fu) 轻(qīng) 诺(nuò) 必(bì) 寡(guǎ) 信(xìn),多(duō) 易(yì) 必(bì) 多(duō) 难(nán)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 犹(yóu) 难(nán) 之(zhī),故(gù) 终(zhōng) 无(wú) 难(nán) 矣(yǐ)。

第 六 十 四 章  辅(fǔ) 物(wù)

其(qí) 安(ān) 易(yì) 持(chí),其(qí) 未(wèi) 兆(zhào) 易(yì) 谋(móu)。其(qí) 脆(cuì) 易(yì) 泮(pàn),其(qí) 微(wēi) 易(yì) 散(sàn)。为(wéi) 之(zhī) 于(yú) 未(wèi) 有(yǒu),治(zhì) 之(zhī) 于(yú) 未(wèi) 乱(luàn)。

合(hé) 抱(bào) 之(zhī) 木(mù),生(shēng) 于(yú) 毫(háo) 末(mò);九(jiǔ) 层(céng) 之(zhī) 台(tái),起(qǐ) 于(yú) 垒(lěi) 土(tǔ);千(qiān) 里(li) 之(zhī) 行(xíng),始(shǐ) 于(yú) 足(zú) 下(xià)。

为(wéi) 者(zhě) 败(bài) 之(zhī),执(zhí) 者(zhě) 失(shī) 之(zhī)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 无(wú) 为(wéi) 故(gù) 无(wú) 败(bài),无(wú) 执(zhí) 故(gù) 无(wú) 失(shī)。

民(mín) 之(zhī) 从(cóng) 事(shì),常(cháng) 于(yú) 几(jī) 成(chéng) 而(ér) 败(bài) 之(zhī)。慎(shèn) 终(zhōng) 如(rú) 始(shǐ),则(zé) 无(wú) 败(bài) 事(shì)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 欲(yù) 不(bù) 欲(yù),不(bù) 贵(guì) 难(nán) 得(dé) 之(zhī) 货(huò);学(xué) 不(bù) 学(xué),复(fù) 众(zhòng) 人(rén) 之(zhī) 所(suǒ) 过(guò),以(yǐ) 辅(fǔ) 万(wàn) 物(wù) 之(zhī) 自(zì) 然(rán) 而(ér) 不(bù) 敢(gǎn) 为(wéi)。

第 六 十 五 章  玄(xuán) 德(dé)

古(gǔ) 之(zhī) 善(shàn) 为(wéi) 道(dào) 者(zhě),非(fēi) 以(yǐ) 明(míng) 民(mín),将(jiāng) 以(yǐ) 愚(yú) 之(zhī)。

民(mín) 之(zhī) 难(nán) 治(zhì),以(yǐ) 其(qí) 智(zhì) 多(duō)。故(gù) 以(yǐ) 智(zhì) 治(zhì) 国(guó),国(guó) 之(zhī) 贼(zéi);不(bù) 以(yǐ) 智(zhì) 治(zhì) 国(guó),国(guó) 之(zhī) 福(fú)。

知(zhī) 此(cǐ) 两(liǎng) 者(zhě) 亦(yì) 稽(jī) 式(shì)。常(cháng) 知(zhī) 稽(jī) 式(shì),是(shì) 谓(wèi) 玄(xuán) 德(dé)。玄(xuán) 德(dé) 深(shēn) 矣(yǐ),远(yuǎn) 矣(yǐ),与(yǔ) 物(wù) 反(fǎn) 矣(yǐ),然(rán) 后(hòu) 乃(nǎi) 至(zhì) 大(dà) 顺(shùn)。

第 六 十 六 章  江(jiāng) 海(hǎi)

江(jiāng) 海(hǎi) 之(zhī) 所(suǒ) 以(yǐ) 能(néng) 为(wéi) 百(bǎi) 谷(gǔ) 王(wáng) 者(zhě),以(yǐ) 其(qí) 善(shàn) 下(xià) 之(zhī),故(gù) 能(néng) 为(wéi) 百(bǎi) 谷(gǔ) 王(wáng)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 欲(yù) 上(shàng) 民(mín),必(bì) 以(yǐ) 言(yán) 下(xià) 之(zhī);欲(yù) 先(xiān) 民(mín),必(bì) 以(yǐ) 身(shēn) 后(hòu) 之(zhī)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 处(chù) 上(shàng) 而(ér) 民(mín) 不(bù) 重(zhòng),处(chù) 前(qián) 而(ér) 民(mín) 不(bù) 害(hài)。是(shì) 以(yǐ) 天(tiān) 下(xià) 乐(lè) 推(tuī) 而(ér) 不(bù) 厌(yàn)。以(yǐ) 其(qí) 不(bù) 争(zhēng),故(gù) 天(tiān) 下(xià) 莫(mò) 能(néng) 与(yǔ) 之(zhī) 争(zhēng)。

第 六 十 七 章  三(sān) 宝(bǎo)

天(tiān) 下(xià) 皆(jiē) 谓(wèi) 我(wǒ) 道(dào) 大(dà),似(sì) 不(bù) 肖(xiào)。夫(fu) 唯(wéi) 大(dà),故(gù) 似(sì) 不(bù) 肖(xiāo)。若(ruò) 肖(xiào),久(jiǔ) 矣(yǐ) 其(qí) 细(xì) 也(yě) 夫(fú)!

我(wǒ) 有(yǒu) 三(sān) 宝(bǎo),持(chí) 而(ér) 保(bǎo) 之(zhī):一(yī) 曰(yuē) 慈(cí);二(èr) 曰(yuē) 俭(jiǎn);三(sān) 曰(yuē) 不(bù) 敢(gǎn) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 先(xiān)。

慈(cí) 故(gù) 能(néng) 勇(yǒng);俭(jiǎn) 故(gù) 能(néng) 广(guǎng);不(bù) 敢(gǎn) 为(wéi) 天(tiān) 下(xià) 先(xiān),故(gù) 能(néng) 成(chéng) 器(qì) 长(zhǎng)。今(jīn) 舍(shè) 慈(cí) 且(qiě) 勇(yǒng);舍(shè) 俭(jiǎn) 且(qiě) 广(guǎng);舍(shè) 后(hòu) 且(qiě) 先(xiān),死(sǐ) 矣(yǐ)!

夫(fu) 慈(cí),以(yǐ) 战(zhàn) 则(zé) 胜(shèng),以(yǐ) 守(shǒu) 则(zé) 固(gù)。天(tiān) 将(jiāng) 救(jiù) 之(zhī),以(yǐ) 慈(cí) 卫(wèi) 之(zhī)。

第 六 十 八 章  不(bù) 争(zhēng)

善(shàn) 为(wéi) 士(shì) 者(zhě),不(bù) 武(wǔ);善(shàn) 战(zhàn) 者(zhě),不(bù) 怒(nù);善(shàn) 胜(shèng) 敌(dí) 者(zhě),不(bù) 与(yǔ);善(shàn) 用(yòng) 人(rén) 者(zhě),为(wéi) 之(zhī) 下(xià)。是(shì) 谓(wèi) 不(bù) 争(zhēng) 之(zhī) 德(dé),是(shì) 谓(wèi) 用(yòng) 人(rén) 之(zhī) 力(lì),是(shì) 谓(wèi) 配(pèi) 天(tiān) 古(gǔ) 之(zhī) 极(jí)。

第 六 十 九 章  用(yòng) 兵(bīng)

用(yòng) 兵(bīng) 有(yǒu) 言(yán) : 吾(wú) 不(bù) 敢(gǎn) 为(wéi) 主(zhǔ),而(ér) 为(wéi) 客(kè),不(bù) 敢(gǎn) 进(jìn) 寸(cùn),而(ér) 退(tuì) 尺(chǐ)。是(shì) 谓(wèi) 行(xíng) 无(wú) 行(xíng),攘(rǎng) 无(wú) 臂(bì),扔(rēng) 无(wú) 敌(dí),执(zhí) 无(wú) 兵(bīng)。

祸(huò) 莫(mò) 大(dà) 于(yú) 轻(qīng) 敌(dí),轻(qīng) 敌(dí) 几(jī) 丧(sàng) 吾(wú) 宝(bǎo)。

故(gù) 抗(kàng) 兵(bīng) 相(xiāng) 若(ruò),哀(āi) 者(zhě) 胜(shèng) 矣(yǐ)。

第 七 十 章  怀(huái) 玉(yù)

吾(wú) 言(yán) 甚(shèn) 易(yì) 知(zhī),甚(shèn) 易(yì) 行(xíng)。天(tiān) 下(xià) 莫(mò) 能(néng) 知(zhī),莫(mò) 能(néng) 行(xíng)。

言(yán) 有(yǒu) 宗(zōng),事(shì) 有(yǒu) 君(jūn)。夫(fu) 唯(wéi) 无(wú) 知(zhī),是(shì) 以(yǐ) 不(bù) 我(wǒ) 知(zhī)。

知(zhī) 我(wǒ) 者(zhě) 希(xī),则(zé) 我(wǒ) 者(zhě) 贵(guì)。是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 被(pī) 褐(hè)(而(ér))怀(huái) 玉(yù)。

第 七 十 一 章  不(bù) 病(bìng)

知(zhī) 不(bù) 知(zhī),尚(shàng) 矣(yǐ);不(bù) 知(zhī) 知(zhī),病(bìng) 也(yě)。圣(shèng) 人(rén) 不(bù) 病(bìng),以(yǐ) 其(qí) 病(bìng) 病(bìng)。夫(fu) 惟(wéi) 病(bìng) 病(bìng),是(shì) 以(yǐ) 不(bù) 病(bìng)。

第 七 十 二 章  畏(wèi) 威(wēi)

民(mín) 不(bù) 畏(wèi) 威(wēi),则(zé) 大(dà) 威(wēi) 至(zhì)。

无(wú) 狎(xiá) 其(qí) 所(suǒ) 居(jū),无(wú) 厌(yā) 其(qí) 所(suǒ) 生(shēng)。夫(fu) 唯(wéi) 不(bù) 厌(yàn),是(shì) 以(yǐ) 不(bù) 厌(yàn)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 自(zì) 知(zhī) 不(bù) 自(zì) 见(xiàn),自(zì) 爱(ài) 不(bù) 自(zì) 贵(guì)。故(gù) 去(qù) 彼(bǐ) 取(qǔ) 此(cǐ)。

第 七 十 三 章  天(tiān) 网(wǎng)

勇(yǒng) 于(yú) 敢(gǎn) 则(zé) 杀(shā),勇(yǒng) 于(yú) 不(bù) 敢(gǎn) 则(zé) 活(huó)。此(cǐ) 两(liǎng) 者(zhě),或(huò) 利(lì) 或(huò) 害(hài)。天(tiān) 之(zhī) 所(suǒ) 恶(wù),孰(shú) 知(zhī) 其(qí) 故(gù) ? 是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 犹(yóu) 难(nán) 之(zhī)。

天(tiān) 之(zhī) 道(dào),不(bù) 争(zhēng) 而(ér) 善(shàn) 胜(shèng),不(bù) 言(yán) 而(ér) 善(shàn) 应(yìng),不(bù) 召(zhào) 而(ér) 自(zì) 来(lái),繟(chǎn) 然(rán) 而(ér) 善(shàn) 谋(móu)。

天(tiān) 网(wǎng) 恢(huī) 恢(huī),疏(shū) 而(ér) 不(bù) 失(shī)。

第 七 十 四 章  司(sī) 杀(shā)

民(mín) 不(bù) 畏(wèi) 死(sǐ),奈(nài) 何(hé) 以(yǐ) 死(sǐ) 惧(jù) 之(zhī)?若(ruò) 使(shǐ) 民(mín) 常(cháng) 畏(wèi) 死(sǐ),而(ér) 为(wéi) 奇(jì) 者(zhě),吾(wú) 得(dé) 执(zhí) 而(ér) 杀(shā) 之(zhī),孰(shú) 敢(gǎn)?

常(cháng) 有(yǒu) 司(sī) 杀(shā) 者(zhě) 杀(shā)。夫(fu) 代(dài) 司(sī) 杀(shā) 者(zhě) 杀(shā),是(shì) 谓(wèi) 代(dài) 大(dà) 匠(jiàng) 斲(zhuó)。夫(fu) 代(dài) 大(dà) 匠(jiàng) 斲(zhuó) 者(zhě),希(xī) 有(yǒu) 不(bù) 伤(shāng) 其(qí) 手(shǒu) 矣(yǐ)。

第 七 十 五 章  贵(guì) 生(shēng)

民(mín) 之(zhī) 饥(jī),以(yǐ) 其(qí) 上(shàng) 食(shí) 税(shuì) 之(zhī) 多(duō),是(shì) 以(yǐ) 饥(jī)。

民(mín) 之(zhī) 难(nán) 治(zhì),以(yǐ) 其(qí) 上(shàng) 之(zhī) 有(yǒu) 为(wéi),是(shì) 以(yǐ) 难(nán) 治(zhì)。

民(mín) 之(zhī) 轻(qīng) 死(sǐ),以(yǐ) 其(qí) 上(shàng) 求(qiú) 生(shēng) 之(zhī) 厚(hòu),是(shì) 以(yǐ) 轻(qīng) 死(sǐ)。

夫(fu) 唯(wéi) 无(wú) 以(yǐ) 生(shēng) 为(wéi) 者(zhě),是(shì) 贤(xián) 于(yú) 贵(guì) 生(shēng)。

第 七 十 六 章  柔(róu) 弱(ruò)

人(rén) 之(zhī) 生(shēng) 也(yě) 柔(róu) 弱(ruò),其(qí) 死(sǐ) 也(yě) 坚(jiān) 强(qiáng)。草(cǎo) 木(mù) 之(zhī) 生(shēng) 也(yě) 柔(róu) 脆(cuì),其(qí) 死(sǐ) 也(yě) 枯(kū) 槁(gǎo)。故(gù) 坚(jiān) 强(qiáng) 者(zhě) 死(sǐ) 之(zhī) 徒(tú),柔(róu) 弱(ruò) 者(zhě) 生(shēng) 之(zhī) 徒(tú)。

是(shì) 以(yǐ) 兵(bīng) 强(qiáng) 则(zé) 灭(miè),木(mù) 强(qiáng) 则(zé) 折(zhé)。强(qiáng) 大(dà) 处(chù) 下(xià),柔(róu) 弱(ruò) 处(chù) 上(shàng)。

第 七 十 七 章  之(zhī) 道(dào)

天(tiān) 之(zhī) 道(dào),其(qí) 犹(yóu) 张(zhāng) 弓(gōng) 与(yǔ)?高(gāo) 者(zhě) 抑(yì) 之(zhī),下(xià) 者(zhě) 举(jǔ) 之(zhī),有(yǒu) 余(yú) 者(zhě) 损(sǔn) 之(zhī),不(bù) 足(zú) 者(zhě) 补(bǔ) 之(zhī)。

天(tiān) 之(zhī) 道(dào),损(sǔn) 有(yǒu) 余(yú) 而(ér) 补(bǔ) 不(bù) 足(zú);人(rén) 之(zhī) 道(dào) 则(zé) 不(bù) 然(rán),损(sǔn) 不(bù) 足(zú) 以(yǐ) 奉(fèng) 有(yǒu) 余(yú)。

孰(shú) 能(néng) 有(yǒu) 余(yú) 以(yǐ) 奉(fèng) 天(tiān) 下(xià)?唯(wéi) 有(yǒu) 道(dào) 者(zhě)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 为(wéi) 而(ér) 不(bù) 恃(shì),功(gōng) 成(chéng) 而(ér) 不(bù) 处(chù),其(qí) 不(bù) 欲(yù) 见(xiàn) 贤(xián)。

第 七 十 八 章  水(shuǐ) 德(dé)

天(tiān) 下(xià) 莫(mò) 柔(róu) 弱(ruò) 于(yú) 水(shuǐ),而(ér) 攻(gōng) 坚(jiān) 强(qiáng) 者(zhě) 莫(mò) 之(zhī) 能(néng) 胜(shèng),以(yǐ) 其(qí) 无(wú) 以(yǐ) 易(yì) 之(zhī)。

弱(ruò) 之(zhī) 胜(shèng) 强(qiáng),柔(róu) 之(zhī) 胜(shèng) 刚(gāng),天(tiān) 下(xià) 莫(mò) 不(bù) 知(zhī),莫(mò) 能(néng) 行(xíng)。

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 云(yún):受(shòu) 国(guó) 之(zhī) 垢(gòu),是(shì) 谓(wèi) 社(shè) 稷(jì) 主(zhǔ);受(shòu) 国(guó) 不(bù) 祥(xiáng),是(shì) 谓(wèi) 天(tiān) 下(xià) 王(wáng)。正(zhèng) 言(yán) 若(ruò) 反(fǎn)。

第 七 十 九 章  左(zuǒ) 契(qì)

和(hé) 大(dà) 怨(yuàn),必(bì) 有(yǒu) 余(yú) 怨(yuàn),报(bào) 怨(yuàn) 以(yǐ) 德(dé),安(ān) 可(kě) 以(yǐ) 为(wéi) 善(shàn)?

是(shì) 以(yǐ) 圣(shèng) 人(rén) 执(zhí) 左(zuǒ) 契(qì),而(ér) 不(bù) 责(zé) 于(yú) 人(rén)。有(yǒu) 德(dé) 司(sī) 契(qì),无(wú) 德(dé) 司(sī) 彻(chè)。

天(tiān) 道(dào) 无(wú) 亲(qīn),常(cháng) 与(yǔ) 善(shàn) 人(rén)。

第 八 十 章  不(bù) 徙(xǐ)

小(xiǎo) 国(guó) 寡(guǎ) 民(mín)。使(shǐ) 有(yǒu) 什(shí) 佰(bǎi) 之(zhī) 器(qì) 而(ér) 不(bù) 用(yòng);使(shǐ) 民(mín) 重(zhòng) 死(sǐ) 而(ér) 不(bù) 远(yuǎn) 徙(xǐ)。虽(suī) 有(yǒu) 舟(zhōu) 舆(yú),无(wú) 所(suǒ) 乘(chéng) 之(zhī);虽(suī) 有(yǒu) 甲(jiǎ) 兵(bīng),无(wú) 所(suǒ) 陈(chén) 之(zhī)。使(shǐ) 民(mín) 复(fù) 结(jié) 绳(shéng) 而(ér) 用(yòng) 之(zhī)。

甘(gān) 其(qí) 食(shí),美(měi) 其(qí) 服(fú),安(ān) 其(qí) 居(jū),乐(lè) 其(qí) 俗(sú)。邻(lín) 国(guó) 相(xiāng) 望(wàng),鸡(jī) 犬(quǎn) 之(zhī) 声(shēng) 相(xiāng) 闻(wén),民(mín) 至(zhì) 老(lǎo) 死(sǐ) 不(bù) 相(xiāng) 往(wǎng) 来(lái)。

第 八 十 一 章  不(bù) 积(jī)

信(xìn) 言(yán) 不(bù) 美(měi),美(měi) 言(yán) 不(bù) 信(xìn)。

善(shàn) 者(zhě) 不(bù) 辩(biàn),辩(biàn) 者(zhě) 不(bù) 善(shàn)。

知(zhī) 者(zhě) 不(bù) 博(bó),博(bó) 者(zhě) 不(bù) 知(zhī)。

圣(shèng) 人(rén) 不(bù) 积(jī),既(jì) 以(yǐ) 为(wéi) 人(rén) 己(jǐ) 愈(yù) 有(yǒu),既(jì) 以(yǐ) 与(yǔ) 人(rén) 己(jǐ) 愈(yù) 多(duō)。

天(tiān) 之(zhī) 道(dào),利(lì) 而(ér) 不(bù) 害(hài);圣(shèng) 人(rén) 之(zhī) 道(dào),为(wéi) 而(ér) 不(bù) 争(zhēng)。

上一篇:疫情防控,我们在行动(之七) ——致敬援助湖北的医护人员 - (大理市第一人民医院)
下一篇:《庄子》注音版 - (网络)

免责声明:
1、本站文章版权归原作者及原出处所有。本站所载图、文、音视频等稿件的目的在于学习和传播道家文化,并不意味着赞同其观点或证实其内容的真实性,本站不对其科学性、严肃性等作任何形式的保证,也不构成任何应用建议。如其他媒体、网络或个人从本网下载使用须自负版权等法律责任。
2、本站内凡注明“来源:国际道学网”的所有图、文、音视频等稿件均为本网站原创,版权均属“国际道学网”所有,任何经营性媒体、书刊、杂志、网站或个人未经本站协议授权不得转载、链接、转贴或以其他方式复制发表。已经本网协议授权的媒体、网站,在转载使用时必须注明“来源:国际道学网”, 违者将依法追究责任。
3、本站是一个面向大众的个人学习交流平台,本站采用的非本站原创内容均标注来源,并不用于任何商业目的。我们已经尽可能的对来源及作者进行了通告,但由于能力有限或疏忽,无法一一和版权者联系,如果所选内容的文章作者认为其作品不宜上网供大家浏览,请及时联系我们,我们将根据著作权人的要求,立即更正或删除有关内容。
^ Back to Top